Sanat Nedir?

Sanatın kabul görmüş olan bir tanımı var ama aslında yaşayan insan sayısı kadar da ayrı ayrı sanat tanımı var desek yalan söylemiş olmayız. Düşünce yapısına ve algılama farklılıklarına göre herkes sanatı farklı değerlendirebilir.

Bu konuda çalışmaları olan Lev Tolstoy’un değerlendirmesine göre, bir sanat eserinin yaratıcısı ile o eseri algılayan kişinin arasındaki duygu alışverişi sanatta asıl olması gereken şeydir.

Herkesin eserden alacağı duygu farklı olacağı için bu görüşe göre sanat tanımlarının da değişebildiğini daha iyi anlamış oluruz.

Peki, genel olarak bir tanım yapmak istersek neler söylememiz gerekir? Genel tanıma göre sanat; bir tasarımın, güzelliğin ya da bir duygunun aktarılması için kullanılan yöntemlerin tümüdür.

Bu tanıma bakacak olursak sanatçı; yaşadığı bir duyguyu çeşitli araçlar, malzemeler ya da soyut olgularla isteyerek ve bilerek diğer insanlara aktarmaya çalışır.

Böyle düşündüğümüz zaman, tarih öncesinde insanlar tarafından duvarlara çizilen resimler de günümüzde sanatsal anlam yüklenen dijital çalışmalar da sanat olarak değerlendirilebilir.

Zaten bu nedenle sanatı, dar bir tanım kalıbına sığdırmak çok mümkün değildir.

Sanat kavramını az çok anladığımızı düşünüyorum. O zaman sıralamamızdan devam edelim.

Sanat Eseri Nedir?

Sanatın tanımını yapmaya çalışırken söylediğimiz gibi, sanat çok geniş bir kavram. Haliyle sanat eseri için de çok geniş tanımlamalar yapmamız mümkün. Fakat biz en temelde kabul görmüş olan tanımlamamız üzerinden gidelim.

Sanat eseri; insanlarda güzel duyguları uyandıracak, hayal dünyasını, duygu ve düşüncesini geliştirecek eserlerdir. Sanat türlerine göre farklı sanat eserleri vardır. Kimi zaman eser bir resim olabilir kimi zaman ise bir heykel olabilir.

Sanat eserlerinin amacına gelince, sanat eserinin amacı doğrudan fayda sağlamak ya da doğruluk olarak gösterilmez. Sanat eserinin asıl amacı güzelliktir ve insanlarda güzel duyguları uyandırmayı sağlar.

Sanat Tarihi Nedir?

Sanat tarihi nedir cevap vermek için önce sanat kavramını anlamak gerekiyor. Yukarıda dediğimiz gibi sanat kavramı, çok derin ve karmaşık bir kavram. Sanat tarihi de aslında bu derin kavramdan anlamlar çıkaran bir bilim dalı.

Daha yalın bir tanım yapmak istersek sanat tarihi; görsel sanatın tarihsel evrimini belli çerçeveler içerisinde dikkatlice ele alan ve inceleyen bilim dalıdır.

Yine tanımlamada da söz ettiğimiz gibi sanatın tanımı dönemlere göre sık sık değişebilir ve sanata bakış açısında da farklılıklar olabilir. Sanat tarihi ise sanatta yaşanan tüm bu değişimleri sistematik bir çerçeve ile ele alır ve yorumlamayı, anlamayı amaç edinir.

Sanat tarihi, genel olarak insanın maddeye şekil vermek suretiyle ortaya çıkardığı sanat eserlerini ele alır. Yani daha çok görsel sanatlara odaklanır. Resim, heykel ve mimari gibi sanat yapıtları ve bu yapıtları ortaya çıkaran sanatçılar incelenerek, sanatçıların tarzı ve ortaya konan sanat anlayışının belirlenip değerlendirilmesi amaç edinir.

Sanat tarihi görsel sanatların, tarihten günümüze toplumlarda, ne şekilde nasıl eserler verilerek oluştuğunu, geliştiğini de inceler. Bu da zaten eserlerde ortaya konan sanat anlayışının değerlendirilmesi için önemli noktalardan birisidir.

Sanat okuryazarlığı, hakikat ötesi dönemi yaşayan dünyada, yerel sanat okumasıyla, uluslararası sanatlar arasında ilişki kurabilmeyi, değişen gerçeklik algısını anlayabilmeyi, sanatla psikoloji, mitoloji, sosyoloji, felsefe gibi birçok alanın disiplinler arası örüntüsünü görme kapasitesine ulaşmayı hedefleyen bir okuryazarlık türüdür.

Peki, Sanatın Önemi Nedir? Sanat Neden Önemli?

Sanatın sadece kişiler için değil, toplumlar için öneminin de büyük olduğunu söyleyebiliriz. Birkaç maddede sanatın önemini daha iyi aktarmaya çalışalım.

Yaratıcılığa ve Kendini İfade Etmeye Teşvik Eder
Sanat ve sanat eserleri, kişilerin kendilerini daha iyi ifade etmelerini sağladığı gibi, kişilerin yaratıcılığının da gelişmesini sağlar.
Sanat, çocuklarda dil ve motor becerilerinin gelişmesine ve hatta görsel öğrenme konusunda gelişim sağlanmasına bile zemin hazırlar.
Böyle düşünüldüğü zaman sanat, ufkumuzun daha da genişlemesi ve yaratıcılığımızın önündeki engellerin kaldırılması konusunda en etkili silahlardan birisidir.

Seviyeli ve Düşünceleri Geliştiren Tartışmaların Önünü Açar
Sanat, toplumların daha da ileriye gitmelerini sağlayan seviyeli sohbet ve tartışmaların önünü açan bir olgudur. Seviyeli tartışmalar (beyin fırtınası) ile toplumsal değişimin daha iyi analiz edilmesi ve farklı görüşler üzerinden fikir alışverişlerinin yapılması sağlanır.
Bu şekilde toplumun aksayan ya da eksik yönlerinin de daha net anlaşılması için zemin hazırlanmış olur.

Tarihsel Bir Bağlam Sağlar
“Sanat nedir?” kısmında da söylediğimiz gibi sanat ve insanlık tarihi beraber ilerleyen kavramlardır.
Geçmişten günümüze sanat eserleri incelendiği zaman, insanlık tarihi hakkında da daha fazla bilgi elde edilebilir. Geçmişte ortaya konulan eserler değerlendirilerek, insanlık tarihinde, o dönemlerde nasıl duygu ve düşüncelerin hakim olduğu da daha iyi anlaşılabilir.
Bu da toplumsal olarak gelişim için önemli bir katkı sağlayacak ve medeniyetlerin gelişmesinde önemli bir rol oynayacaktır.

Evrensel Olarak Geçerli Olan Bir Dildir

Sanatın önemi olarak gösterilebilecek bir diğer etki ise dil bariyerlerini ortadan kaldırmasıdır. Sanatta birinin nasıl hissettiğini açıklaması için dile ihtiyacı yoktur. Bu yönüyle sanat, herkesin hikayelerini anlatabileceği evrensel bir dildir.

Sanatın önemini aktarmak için daha birçok şey sayabiliriz. Fakat en genel kapsamda ilerlediğimiz için burada keselim ve “Sanat türleri neler?” buna bakalım.

Sanat Türleri ve Özellikleri

En genel sınıflandırmada sanat, iki ayrı ana gruba ayrılır. Bunlar;

1. Pratik Sanatlar,
2. Güzel Sanatlar.
3. İki ayrı sanat türü için de ayrı ayrı değerlendirme yapacağız.

Pratik Sanatlar (Endüstriyel) Nedir?

Pratik sanatlarda durum biraz daha farklıdır. Aslında sanat nedir kısmında yaptığımız tanımlamalar, pratik sanatlar hakkında da ana fikri veriyor. Pratik sanatlar, estetik kaygıdan önce günlük hayatta fayda sağlamak adına yapılan eserlerdir.

Örnek vermek gerekirse, bir marangozun yaptığı ürünler. İçerisinde olan el işçiliğiyle beraber bu ürünler sanat eseri olarak değerlendirilir. Ama asıl amacı, insanların belli ihtiyaçları için fayda sağlamaktadır. Aynı şekilde duvarcılık, çinicilik gibi işler için de aynı tanımlamayı yapabiliriz.

Güzel Sanatlar
Sanıldığının aksine çok daha geniş bir alanı vardır. Güzel sanatlarda, güzellik, iyi duygular oluşturmak ve zevk ön plandadır. Güzel sanatlarda amaç, duygu ve düşünceleri farklı araçlarla anlatmak, karşıdaki kişiye ifade etmektir.
Güzel sanatlarda, biçimlere göre sanatın 7 türü kavramı ortaya çıkmıştır. Bu 7 sanat türü, farklı alanları ifade eder. 7 ayrı biçimden de söz edelim.

İnsanlık tarihinin en eski sanat türlerinden birisi resimdir diyebiliriz. Fransa’daki Lascaux ve Avustralya’daki Northern Territory resimleri gibi dünyanın çeşitli yerlerinde, mağaralarda bulunan çizimler, resim sanatının ne kadar eskiye dayandığının örneği olarak gösterilebilir.
Çağlar boyunca farklı sanat akımlarıyla beraber resim sanatı da gelişmiş ve değişmiştir. Günümüzde de birçok ünlü ismin ortaya koyduğu tablolar, en değerli sanat eserleri arasında gösterilmiştir. Mona Lisa tablosunu buna örnek olarak verebiliriz.

Mimaride, fayda ile güzellik arasında önemli bir ilişki vardır. Asıl amaç fayda sağlamak olsa da bazı mimariler estetik tasarımlarıyla, sanat eseri olarak kabul görmüştür.
Mısır’daki binlerce yıllık Piramitler, Hindistan’daki Tac Mahal, Roma’daki Kolezyum, İtalya’daki Pisa Kulesi, Avustralya’daki Sidney Opera Binası gibi mimari sanat eserlerine birçok örnek verebiliriz.

Yine çok eski uygarlıklara kadar dayanan en eski sanat türleri arasında gösterilebilir. Bu türde sanatın 3 boyutlu olarak yaratılması önemlidir.
Kullanılan malzeme türü ya da heykelin yapısı değişebilir. Tarih boyunca bu türde ortaya çıkarılmış çok sayıda ünlü sanat eseri vardır. En önemli örneği Özgürlük Anıtı diyebiliriz.

Yine çok eskilere dayanan sanat türleri arasında gösterilen edebiyat, yazının icat edilmesiyle beraber insanlık tarihine katılmıştır.
İnsanlık tarihi boyunca, farklı dönemlerin etkileriyle farklı görüşleri savunan eserler ortaya çıkarılmıştır. Makale, Şiir, roman, mit gibi birçok edebi eser sayabiliriz.

Görsel ögeleri ve çeşitli sahne performanslarını içeren bir performans sanatı diyebileceğimiz tiyatro, Roma dönemine kadar dayanır. Kolezyum’da ortaya konan tiyatro performanslarından günümüze kadar süregelen performans sanatı, hala en gündemde olan sanat türleri arasındadır.

Eski uygarlıklarda müziğin izini sürmek görsel sanatlara göre biraz daha zordur. Yine de binlerce yıllık müzik aletleri kalıntıları gösteriyor ki müzik, diğer sanat türleri gibi çok uzun yıllara dayanan bir geçmişe sahiptir.
Armoni, melodi, tını ve ritmi içeren sanat türü, duyulabilir bir kompozisyon oluşturmak için bir araya getirilen seslerin bir organizasyonu olarak tanımlanabilir.

Diğer sanat türleri ile karşılaştırıldığı zaman, en yeni sanat türlerinden biri diyebiliriz. Çağımızın önemli buluşlarından da biri olarak değerlendirilmektedir. Bugün bildiğimiz formuna gelmesi 100 yılın üzerinde zaman alan sinema sanatının, gelinen son noktada en önemli görsel sanatlardan biri olduğunu söyleyebiliriz.

7 sanat türü ile beraber artık yazımızın sonuna geldik. Sanat nedir, sanat tarihi nedir ve sanat ne derece önemlidir sorularına cevap aramaya çalıştık. Makalemizi bitirmeden önce son bir değerlendirme yapmak istersek şunu söyleyebiliriz ki sanat, insanlık tarihinin vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş durumda. Toplumlar üzerindeki etkisi de düşünüldüğü zaman, geldiğimiz noktada sanatsız kalmış bir toplum düşünülemez.